زندان های ایران

زندان شیبان اهواز با اسامی زندان مرکزی اهواز، مجتمع حرفه آموزی اهواز و کلینیک اهواز، از امنیتی‌ترین و مخوف‌ترین زندان‌های ایران به شمار می‌رود. این زندان در بهمن سال ۱۳۹۴ افتتاح شد  . زندان شیبان بین ویس و شهر ملاثانی در ۲۵ کیلومتری شهر اهواز واقع شده است.

گنجایش این زندان ۲۰۰۰ نفر میباشد اما در عمل تا ۴۵۰۰ نفر زندانی نیز در آن جای داده اند که ۹۰ درصد آنان از زندانیان شهروندان عرب منطقه هستند.

ابتدا سازمان زندانها این مکان را مرکز درمانی قلمداد می‌کرد اما در واقع زندانی بود مخفی که فقط نیروهای امنیتی به آنجا دسترسی داشتند که بعداز تعطیلی زندان کارون، زندانیان زیادی به این مکان منتقل شدند. این زندان تبعیدگاه هم محسوب می‌شود. نهاد اداره کننده آن سازمان زندان‌‌های قوه قضائیه میباشد.

رئیس زندان مرکزی اهواز :  احمدرضا آزاده

زندان قزلحصار کرج  یکی از پر جمعیت ترین زندانهای ایران است که جمعیت زندانیان آن بین ۲۵ الی ۳۰ هزار نفر تخمین زده میشود. این در حالی است که ظرفیت واقعی زندان کم تر از ۵ هزار نفر است.

زندان قزلحصار کرج که یکی از بزرگترین زندانهای ایران است در سال ۱۳۴۳ در منطقه کیانمهر کرج احداث شد. قزلحصار، نام زندان و منطقه‌ای در جنوب غربی کرج است. این زندان در واقع متشکل از دو زندان است که بخش جنوبی آن زندان قزلحصار و بخش شمالی آن ندامتگاه کرج (زندان مرکزی کرج) نام دارد که از زندان‌های استان البرز می‌باشد.

آدرس زندان قزلحصار کرج:

استان البرز – حصارک – جاده قزلحصار – روبروی پادگان آموزشی چمران

رئیس زندان: علیرضا گرامی

زندان مرکزی تبریز در تقاطع خیابان راهنمایی تبریز به سمت کوی ولیعصر، جنب ساختمان دادگستری کل آذربایجان شرقی قرار دارد.

زندان تبریز در زمان ساخت برای نگهداری ۱۸۰۰ زندانی در نظر گرفته شده بود اما به مرور زمان با خارج شدن از استاندارد و افزودن تخت‌هایی، ظرفیت آن را به حدود ۲۵۰۰ زندانی افزایش دادند.  اما تعداد زندانیان آن حدود ۷۰۰۰ نفر می باشد. زندان مرکزی تبریز تنها زندان رسمی شهرستان تبریز است. این زندان همچنین بزرگ‌ترین و مهم‌ترین زندان استان آذربایجان شرقی نیز به حساب می‌آید و به همین دلیل محل نگهداری عمده زندانیان این استان است.

سرپرست زندان مرکزی تبریز: قویدل

زندان دیزل‌آباد، زندان مرکزی استان کرمانشاه است که در محله دیزل‌آباد در غرب شهر کرمانشاه واقع شده است. این زندان زیر نظر سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور قرار دارد و در سال ۱۳۵۴ تأسیس شده و دارای دو بخش مجزا برای مردان و زنان است.

ظرفیت واقعی زندان ۲۵۰۰ نفر است، اما در آن بیش از ۵۰۰۰ زندانی نگه‌داری می‌‌شود براساس آمار بدست آمده این آمار در دوره‌های مختلف بین ۵۰۰۰ تا ۷۰۰۰ در نوسان بوده است.

میانگین حداقلی آمار ورود و خروج در طی سال نیز به بالای ۲۰ هزار نفر میرسد.

زندان کرمانشاه در زمره‌ آن دسته از زندان‌هایی به شمار می‌رود که کمترین گزارش و اخبار مربوط به شرایط داخلی آن به بیرون راه می‌یابد که نشان از تدابیر شدید امنیتی و محدودیت جدی علیه زندانیان و فعالان مدنی دارد.

زندان قرچک ورامین در بیابان‌های حوالی شرق تهران در ابتدای جاده شهرری به سمت قرچک واقع شده است. در سال ۱۳۸۹ افتتاح شد که زیز نظر سازمان زندان‌‌های قوه قضاییه اداره می‌شود و در خرداد ماه سال ۹۰ به طور رسمی به زندان زنان تبدیل و مورد بهره برداری قرار گرفت. زندان زنان شهرری معروف به زندان قرچک ورامین در اوایل دهه ۵۰ ساخته شد و یکسری محکومین جرایم مختلف در آنجا نگهداری می شده که پس از انقلاب ضدسلطنتی در سال ۱۳۵۷ زندانیان این زندان نیز متواری و این زندان برای مدتی تعطیل می شود، اما از سال ۱۳۸۱ پس از یک بازسازی اساسی به محل نگهداری معتادان پرخطر تبدیل شد.

زندان قرچک در سال ۱۳۹۰ بازسازی و به «زندان زنان شهرستان ری» تغییر نام داد. این زندان هم اکنون بیش از یک هزار و پانصد تا ۲ هزار زندانی زن از سراسر استان تهران را در خود جای داده است، در حالی که ظرفیت واقعی آن ۵۰۰ نفر می‌باشد.

رئیس زندان قرچک ورامین : مهدی محمدی

زندان اردبیل بیش از همه به عنوان محل حبس فعالان مدنی آذربایجانی و تبعیدگاه زندانیان اهل سنت بلوچ استفاده می‌شود .

جمعیت این زندان تا سه برابر بیش از ظرفیت، تخمین زده می‌شود. ظرفیت زندان ۷۰۰ نفر است اما تعداد کل زندانیان محبوس در آن عموما بیش از ۲۰۰۰ نفر می‌باشد.

نهاد اداره‌کننده زندان مرکزی اردبیل، سازمان زندان‌های قوه قضاییه می‌باشد.

مسئول زندان: یعقوب سربازجدا

زندان مرکزی زاهدان در شهر زاهدان در بلوار دانشجو تقاطع خیابان توکلی بنا شده است که زندان زیر نظر قوه قضائیه اداره می‌شود.

این زندان با بیش از ۳۵۰۰ زندانی یکی از مراکز بزرگ نقض حقوق بشر در ایران به حساب می‌آید که به شدت امنیتی و دارای کنترل شدیدی بر زندانیان است. حدود ٣۵٠ زندانی محکوم به اعدام در این زندان محبوس می‌باشند. از زندان مرکزی زاهدان به عنوان یک شکنجه‌گاه مخوف اسم برده می‌شود.

رئیس زندان : محمد نارویی

زندان دستگرد اصفهان که زندان مرکزی اصفهان نیز نامیده می شود یکی از مراکز تمرکز جمعیت زندانی در استان اصفهان است. دستگرد یکی از شهرهای استان اصفهان است که در ۱۲ کیلومتری شمال شهر اصفهان قرار دارد.

ظرفیت واقعی این زندان حدود ۴ الی ۵ هزار نفر می‌باشد اما میزان آمار کنونی آن بیش از ۸ الی ۹ هزار زندانی است.

بنا به آخرین آمار، در این زندان حدود ۳۰۰ الی ۴۰۰ زندانی محکوم به اعدام محبوس هستند.

بیشتر زندانیانی که در استان اصفهان و اطراف آن به حبس‌های طویل المدت محکوم می‌شوند به این زندان منتقل می‌گردند.

این زندان یکی از اصلی‌ترین زندانهایی است که در آن زندانیان به کارهای اجباری و بیگاری گمارده میشوند.

زندان رجایی شهر کرج که زندان گوهردشت کرج نیز نامیده می‌شود در گوهردشت کرج – بلوار موذن قرار دارد. این زندان یکی از زندانهای متراکم و پر جمعیت کشور است که محل نگهداری زندانیان عادی می باشد اما در حال حاضر تعداد زیادی زندانی سیاسی، امنیتی و عقیدتی در این زندان محبوس هستند.

آمار کل زندانیان بین ۸ الی ۱۲ هزار نفر تخمین زده می‌شود، در حالی که ظرفیت واقعی آن حدود ۳۰۰۰ نفر می باشد.

شناخته‌ترین مشخصه‌ی این زندان؛ عدم تفکیک زندانیان است. زندانیان سیاسی و عقیدتی در کنار زندانیان خطرناک نگهداری می شوند.

زندانیانی که به دلیل ابراز عقیده یا به‌ دلیل فعالیت‌های سیاسی و یا اجتماعی دستگیر می‌شوند، در صورت تشخیص دستگاه‌های امنیتی نظام ولایت فقیه، روانه‌ی این زندان می‌شوند تا به ‌درجات مختلف تحت فشار قرار گیرند.

رئیس زندان رجایی شهر کرج: الله کرم عزیزی

زندان مرکزی ارومیه در کیلومتر ۵ جاده ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی واقع شده است. این زندان در سال ۱۳۴۸ تأسیس و راه اندازی شد. نام دیگر این زندان، زندان دریا می‌باشد. ظرفیت این زندان ۷۰۰ نفر است اما تعداد کل زندانیان آن در شرایط کنونی ۵ هزار نفر گزارش شده است.

زندانیان سیاسی نیز برخلاف اصل تفکیک جرائم در کنار تعدادی از مجرمین خطرناک نگهداری می‌شوند. زندان مرکزی ارومیه با تراکم جمعیت بالا یکی از اصلی ترین زندانهای استان آذربایجان غربی است. اغلب اعدام‌های زندانهای آذربایجان غربی و حتی کردستان در این زندان به اجرا در می‌آید.

زندان زابل در حومه شمالی شهر زابل قرار دارد و محل نگهداری زندانیان با جرائم عادی است. این زندان بعنوان تبعیدگاه زندانیان سیاسی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حدود ۸۰ درصد جمعیت زندانیان این زندان را زندانیان اهل سنت تشکیل می‌دهند اما تمام زندانبانها و مسئولان زندان شیعه هستند و این موضوع باعث بروز مشکلات مضاعفی برای زندانیان شده است.

بین ۷۰۰ تا۱۰۰۰ زندانی در این زندان با اتهامات مختلف، در اتاق های کوچک ۱۸تا ۲۳ نفره نگهداری می شوند. حدود ۶۰ درصد از زندانیان این زندان به اتهام مواد مخدر بازداشت شده اند.

رئیس زندان: سرابندی

زندان تهران بزرگ یا فشافویه از بدنام ترین زندان های ایران است که زندانیان بدون رعایت اصل تفکیک جرائم، برای به اصطلاح تنبیه، به آن منتقل می شوند.

فشافویه زندانی برای زندانیان «غیر سیاسی» و «عادی» است که معمولا فاقد هر نوع توجه رسانه‌ای و اعتراضات حقوق بشری هستند .اما همواره شماری از زندانیان سیاسی را نیز برای اذیت و آزار بیشتر به این زندان منتقل می‌کنند.

زندان تهران بزرگ یا زندان فشافویه سال ۱۳۹۴ به بهره‌برداری رسید، این زندان در جنوبی‌ترین منطقه استان تهران (۳۲ کیلومتری جنوب تهران) در حسن آباد قم واقع شده و برای نگهداری ۱۵ هزار تن از محکومان مواد مخدر ساخته شده است.

رئیس زندان تهران بزرگ : علی چهارمحالی

ندامتگاه کرج (زندان مرکزی کرج) در تاریخ ۱۳۸۲ تأسیس و راه اندازی شد. این زندان در واقع فاز ۵ زندان قزلحصار است که در سال ۱۳۸۲ و با هدف نگهداری سارقان بازداشتی و محکومیت یافته استان تهران در یک مرکز، بنا شد. از اواخر سال ۱۳۸۹ و ابتدای سال ۱۳۹۰ پس از تشکیل استان البرز، به مرور، ندامتگاه از محکومان استان تهران تخلیه شد و رفته رفته اکثریت بازداشت شدگان و متهمان و محکومان نهادهای قضایی استان تازه تاسیس البرز از هر صنف و طبقه‌ای به این زندان انتقال یافتند.

این زندان یکی از زندان‌های بزرگ استان البرز محسوب می‌شود و به علت اعدام‌های گسترده‌ای که در آن انجام می‌شود، مشهور است. ظرفیت زندان ۲۵۰۰ نفر است اما آمار زندانیان بیش از ۸۰۰۰ نفر می‌باشد. كمبود جا يكي از مشکلات جدي اين زندان است، بطور متوسط شبانه در هر سالن حداقل ۱۰۰ الي ۱۵۰ نفر در راهروها و كريدورهاي منتهي به سرويس بهداشتي استراحت مي‌كنند. در اتاق‌هایی به مساحت ۲۰ مترمربع بین ۴۰ تا ۵۰ زندانی جاسازی شده‌اند. تراکم زندانیان به حدی بالاست که در هر سلول انفرادی تا ۶ نفر زندانی نگهداری می‌شود.

در هر سالن ۱۸ اتاق ۲۰ متری و در هر اتاق ۱۸ عدد تخت وجود دارد. مابقی زندانیان که اتاق ندارند می‌بایست در حیاط بدون هیچگونه سایبانی زندگی کنند. ایجاد هر نوع سایبان با برخورد زندانبان مواجه و تخریب می گردد.

زندان بندرعباس در استان هرمزگان بلوار مصطفی خمینی واقع شده است که به عنوان تبعیدگاه زندانیان محسوب میشود. اكثر محكومین در استانهای هرمزگان، یزد وجنوب خلیج فارس در این زندان محبوس میباشند.

زندان بندرعباس حداكثر ظرفیت ۱۰۰۰ نفر را دارد اما بیش از ۳ هزار زندانی را در شرایط غیرانسانی در آن جای داده اند.
ساختمان اصلی زندان از ۱۰ بند تشکیل شده است. بندهای کارگری،‌ رای باز، آشپزخانه، نظامی و زنان خارج از این بخش است.
این زندان، چند زندان كوچكتر تابعه به نامهای زندان حاجی آباد، بندر عباس و… دارد كه معمولا زندانیان حبس بالا یعنی بالای ۸ الی ۱۰ سال را به این زندانها برای بیگاری میفرستند.

در این زندان علیرغم اینكه به ندرت زندانی سیاسی وجود دارد، اما فضای عمومی زندانیان شدیداً ضد نظام است. زندانیان سیاسی در این زندان در قرنطینه نگهداری می‌شوند که از سایر زندانیان دور باشند.
وضعیت معیشتی، دارو و درمان و همچنین وضعیت غذایی در این زندان اسفناك است و زندانیان دچار بیماریهای مختلف هستند.
فروشگاه مركزی این زندان معمولا كنسرو و مواد غذایی تولید كشورهای عربی که تاریخ مصرف آن گذشته و غیربهداشتی است را به قیمت خیلی ارزان خریداری كرده و به زندانیان می‌فروشند.
دارو در این زندان یافت نمیشود و زندانیان در شرایط بحرانی بدون دارو و درمان مدت محكومیت خودشان را سر میكنند.

زندان کرمان معروف به زندان شهاب کرمان در انتهای خیابان مصطفی خمینی در کرمان واقع شده است که پیش از این جزء محدوده خارج از شهر محسوب می شد اما با گسترش شهرها امروز قسمتی از شهر کرمان به حساب می‌آید.

این زندان یكی از زندانهای اصلی در منطقه كرمان و استانهای اطراف میباشد. دستگاه قضاییه جهت سركوب مردم این مناطق، زندانیان را در این زندان حلق آویز می‌كند. زندانیان محكوم به اعدام در شهرهای مختلف استان كرمان، جهت اجرای حكم به این زندان منتقل و حلق آویز میشوند.
ظرفیت این زندان حدوداً سه هزار زندانی می‌باشد. این در حالی است که رییس کل دادگستری استان کرمان در سال ۹۵ اعتراف کرد و گفت:« تنها ۸۷۶۰ نفر زندانی متاهل در استان کرمان داریم.»
این زندان که دارای زندان مردان و بخش زنان است مجموعه ای مجهز و امنیتی است که دارای قسمت های مختلف اتاق بازرسی، سیستم مدار بسته، سه دوربین مدار بسته در درب ورودی زندان، اتاق قرنطینه و دستگاه موادیاب است که در مجموع یک حفاظ امنیتی قوی را در اطراف ساختمان زندان به وجود آورده است.
۷درصد از زندانیان زندان مرکزی کرمان را زنان تشکیل می دهند زنانی که بیشترین میزان جرم آنان حمل و یا نگهداری مواد مخدر است.
قرنطینه زندان شهاب کرمان، اتاقی بدون نور آفتاب و بدون حمام و فقط با یک سرویس بهداشتی است که تمام زوایای آن حتی درون سرویس بهداشتی توسط دوربین‌های مداربسته کنترل می‌شود.

زندان بیرجند در شهرستان بیرجند مرکز استان خراسان جنوبی قرار دارد. موقعیت این زندان در کیلومتر ۱۵ جاده خوسف است و زیر نظر سازمان زندان‌های قوه قضاییه ایران اداره می‌شود.
این زندان بطورعام محل حبس زندانیان عادی می‌باشد ولی در تك مورد زندانیان سیاسی تبعیدی نیز به آنجا فرستاده می شوند. زندان بیرجند فاقد بند ویژه زندانیان سیاسی است و معدود زندانیان نیز بر خلاف اصل تفکیک جرائم در میان زندانیان با جرائم عادی نگهداری می شوند.
در این زندان تا حدود ۱۰ هزار زندانی جای داده شده‌اند و تا شهریورماه سال ۱۳۹۲ دستکم ۸۰۰ زندانی محكوم به اعدام و ۱۰۰۰زندانی محكوم به حبس ابد در این زندان محبوس بودند. در بندهای ۱۰۴،۱۰۵ و ۱۰۶ این زندان، تنها ۹۰ زندانی اعدامی محبوس بودند.

این زندان از سه طبقه تشكیل شده است كه در طبقات دوم و سوم در هر بند ،تا ۵۰۰ زندانی جا داده شده است.